Korzystanie z siłowni przez osobę niepełnoletnią

Coraz częściej zdarza się, że z siłowni skorzystać chcą osoby, które nie ukończyły 18 lat. Osoby niepełnoletnie jak najbardziej również mogą uczęszczać na zajęcia. Trzeba jednak pamiętać, że osoba niepełnoletnia jest ograniczona w zdolności do czynności prawnych. To z kolei rodzi pewne obowiązki po stronie kierownictwa klubu fitness. Samo zawarcie umowy z osobą niepełnoletnią to za mało. Na potrzeby wpisu zakładam, że osoba poniżej 13 roku życia raczej nie pojawi się w klubie fitness celem zakupu karnetu na siłownię. Artykuł dotyczy zatem osób w wieku 13-18 lat.

Na czym polega ograniczona zdolność do czynności prawnych?

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiadają:

• osoby, które ukończyły lat 13, ale nie ukończyły jeszcze lat 18, a także
• osoby ubezwłasnowolnione częściowo (w artykule nie będę jednak poruszał sytuacji takich osób).

Ograniczenie w zdolności do czynności prawnych pociąga za sobą kilka, doniosłych z punktu widzenia prawa, skutków. Dotyczą one głównie sfery zaciągania zobowiązań (zawierania umów). Na tej płaszczyźnie możemy wyróżnić 3 rodzaje czynności ze względu na  dopuszczalność ich dokonania przez osobę z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych:

• Czynności, które można dokonać samodzielnie, bez zgody przedstawiciela ustawowego (rodzica lub opiekuna).

W tej grupie mieści się zawieranie umów należących do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, np. zakupy w sklepie spożywczym, czy zakup biletu na komunikację miejską, rozporządzanie własnym majątkiem, a także dokonywanie czynności prawnych dotyczących rzeczy oddanych takiej osobie przez przedstawiciela ustawowego do swobodnego użytku (np. telefonu).

• Czynności, które dla swojej skuteczności wymagają zgody przedstawiciela ustawowego.

W tej grupie wyróżnić możemy wszelkie czynności, które wiążą się z zaciągnięciem zobowiązania lub rozporządzeniem swoim prawem, np. podpisanie umowy członkowskiej w klubie fitness. O czym więcej w dalszej częsci artykułu.

• Czynności, których taka osoba w ogóle nie może skutecznie dokonać.

Są to czynności jednostronne, np. rozwiązanie umowy, czy odrzucenie spadku.

Zawarcie umowy członkowskiej przez osobę niepełnoletnią

Skupmy się zatem na sytuacji, w której osoba niepełnoletnia chce uczęszczać na siłownię. Jak już wspomniałem, do zawarcia takiej umowy potrzebna jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego. Zgoda nie musi być wyrażona jednak w momencie zawierania umowy. Tak oczywiście jest najlepiej i najbezpieczniej. Niemniej jednak przedstawiciel klubu fitness podpisujący umowę z nastolatkiem może wyznaczyć odpowiedni termin na potwierdzenie umowy przez rodzica. W tym celu wskazuje datę, do kiedy rodzic ma się pojawić na siłowni i potwierdzić zawarcie takiej umowy.

Jeżeli termin upłynie, a opiekun / rodzic nie dokona potwierdzenia, uważa się, że umowa nigdy nie została zawarta. Sytuacja prawna wygląda tak, jakby umowy nigdy nie było. Na tej podstawie strony tej umowy powinny zwrócić sobie nawzajem wszystko, co otrzymały w ramach umowy.

Jeżeli jednak rodzic / opiekun potwierdzi umowę dziecka, uważa się, że jest ona ważna od momentu jej zawarcia, a nie od momentu potwierdzenia. Drobiazg, ale niezwykle ważny z perspektywy prawa.

Jak widać, prędzej czy później rodzic lub opiekun niepełnoletniej osoby musi pojawić się w placówce sportowej i potwierdzić umowę. Niektóre klubu praktykują „donoszenie” zgody rodzica na zawarcie umowy, ale moim zdaniem, nie jest to zbyt wystarczające zabezpieczenie prawne.

Inne zabezpieczenia w przypadku niepełnoletnich użytkowników siłowni

Większość klubów fitness nie wymaga tylko potwierdzenia zawarcia umowy. Najczęściej stosują one rozbudowane formularze, w których rodzice wyrażają zgodę na:

• udział dziecka w zajęciach na terenie siłowni,
• samodzielnie korzystanie z siłowni przez dziecko.

Ponadto rodzice / opiekunowie często są zobowiązani do złożenia następujących oświadczeń dotyczącego tego, że:

• dziecko jest zdrowe i nie ma stwierdzonych żadnych przeciwskazań co do uprawiania sportu,
• ponoszą odpowiedzialność za zachowanie dziecka i zobowiązują się do pokrycia wszelkich szkód przez nie wyrządzonych.

Myślę, że powyższe zabezpieczenia są dla właściciela siłowni pewnym zabezpieczeniem i nie należy ich pomijać.

Przykłady z praktyki dotyczące korzystania nieletnich z klubu fitness

Brak odpowiednich zgód wymaganych prawem może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami dla kierownictwa klubu. Zdarzają się przypadki, że niepełnoletnia osoba zawiera umowę na rok, ale po kilku miesiącach stwierdza jednak, że już jej się nie chce chodzić. Przestaje więc płacić i uczęszczać na zajęcia. W tej sytuacji, gdy umowa nie była potwierdzona przez opiekuna prawnego, właściciel klubu nie może domagać się zapłaty za pozostały czas, mimo, że obowiązek zapłaty wynika z umowy.

Kolejne, jeszcze bardziej dotkliwe konsekwencje związane są z ponoszeniem odpowiedzialności za dziecko w trakcie trwania treningów. Bardzo często zgody w klubach fitness są bardzo dokładnie skonstruowane i stanowią, że dziecko pozostaje pod opieką rodzica do czasu rozpoczęcia zajęć, potem opiekę przejmuje instruktor, a po zajęciach rodzic jest zobowiązany dziecko niezwłocznie odebrać i przejmuje nad nim odpowiedzialność. W przypadku braku zgód od rodzica, to właściciel klubu na własne ryzyko pozwala ćwiczyć niepełnoletniej osobie.

Korzystanie z siłowni przez osoby niepełnoletnie – podsumowanie

Myślę, że każdy właściciel siłowni intuicyjnie wie, że z osobą niepełnoletnią nie może zawrzeć umowy członkowskiej. Nie warto jednak od razu rezygnować z tego typu klientów. Działając w oparciu o przepisy prawa warto dokładnie zabezpieczyć się w takiej sytuacji. Wyznaczając termin do potwierdzenia umowy i dysponując rozbudowanymi i szczegółowymi formularzami zgód i oświadczeń, można czuć się bezpiecznie. Dodatkowo, nie należy nigdy bagatelizować kwestii ubezpieczenia siłowni, która dodatkowo zabezpieczy interesy klubu przed niespodziewanymi zdarzeniami.